Wzajemne oddziaływanie na siebie chorób Jeżeli w ustroju istnieją dwie choroby, to mogą one wzajemnie wikłać przebieg właściwy każdej z nich i wywołać pogarszanie się jednej lub drugiej. Jeżeli np. człowiek chory na przewlekłe zapalenie wsierdzia z wadą serca zachoruje na zapalenie gardła o charakterze ostrym, to przebieg zapalenia wsierdzia może ulec zaostrzeniu i znacznie pogorszy sprawę rozgrywającą się dotychczas łagodnie na zastawkach serca. Zakażenia wtórne z reguły pogarszają pierwotną chorobę. Wczesne np. powstawanie odleżyn chorób zakaźnych lub odleżyny pochodzenia nerwowego pogarszają z zasady pierwotną chorobę i nadają jej cechy przebiegu innego, to znaczy nie takiego, jaki zwykliśmy widywać bez tych dodatkowych spraw chorobowych. Pogarszają one pierwotną chorobę, dlatego, że drobnoustroje ropotwórcze i gnilne oraz wytwory obumierania tkanek wchłaniaj ą się do ogólnego krwiobiegu i wywołują dodatkowe zakażenia lub zatrucia. Niektóre jednak choroby zakaźne, jak np. zimnica, osłabiają-niekiedy przebieg innej choroby n . porażenia postępującego. [podobne: schizofrenia opis przypadku, humektant, perfuzja nerek ]